Liggja peningarnir bara í skúffunni?

Ekkert er ókeypis í þessu lífi né því næsta. Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn liggur ekkert með peninga í skúffum, heldur miðlar þeim annars staðar frá. Hinir raunverulegu eigendur fjármunanna sjást aldrei, en þetta eru auðvitað fjárfestar sem vilja góða ávöxtum. Í gegnum IMF hafa þeir í gegnum tíðina náð tökum á margvíslegum auðlindum og mergsogið þær án þess að alþýða manna hafi notið góðs af. Höfum því allan vara á okkur varðandi þessa fjármuni - þessir gaurar kunna að blöffa í bak og fyrir. Munum bara að á bakvið lánveitingu IMF eru menn sem vilja græða á þessu.

200 milljarðar dala til reiðu hjá IMF

Vit í þessu hjá Bretunum

Hér heima hefur bara verið talað og talað í nær þrjár vikur. Bretarnir eru ekki að neinu hangsi, heldur drífa í að koma eignum breskra dótturfélaga Landsbankans í verð - því þannig byrja peningar að koma inn til að mæta tapi vegna Icesave. Það er skynsamlegt af Bretunum að gera þetta hratt og örugglega, meðan einhver verðmæti eru í félögunum. Það skiptir líka engu máli hver kaupandinn er - hvort hann er Björgólfur Thor eða einhver annar. Væntanlega hefur enginn annar boðið betur og það er bara hið besta mál.

Bretar selja eignir Landsbanka

Seðlabankastjórinn sagði það

Nú er búið að birta afrit af samtali fjármálaráðherranna Árna Mathiesen og Alistair Darling. Þar kemur skýrt fram að Darling gat vart hafa skilið Árna þannig að Íslendingar (þ.e. Landsbankinn í Bretlandi) ætluðu ekki að standa við skuldbindingar sínar gagnvart breskum eigendum innistæðna í Icesave. Þar með berast böndin bara að einum manni, Seðlabankastjóra.

Samtal Árna og Alistair átti sér stað um miðjan dag þriðjudaginn 7. október, en að kvöldi þess dags sagði Davíð Oddsson Seðlabankastjóri að Íslendingar ætluðu ekki að borga þessar skuldir óreiðumanna erlendis. Daginn eftir varð allt brjálað í Bretlandi og íslenskar eignir settar í frost og við beitt hryðjuverkalögum. 

Fjármálaráðuneytið í Bretlandi stendur fast við að yfirlýsingar íslenskra ráðamanna hafi verið skýrar um að Íslendingar mundu ekki standa við skuldbindingar sínar. Sá eini sem sagði slíkt var Seðlabankastjórinn.

Vissulega fóru útrásarvíkingarnir fram úr sér. En sá sem átti að gæta þess gerði það ekki og bætti svo gráu ofan á svart með svo svakalegum yfirlýsingum að Bretar felldu restina af bankakerfinu. Það eru margir sekir í þessum málum, en alveg deginum ljósara að þar fer Davíð Oddsson fremstur meðal jafningja. 

Er stór munur á bönkunum og útgerðarmanninum?

Maður er að velta fyrir sér hversu illa bankarnir stóðu í raun og veru, því það er alltaf verið að halda því fram að bankahrunið sé þeim sjálfum að kenna. Vissulega voru þeir orðnir rosalega stórir, en engu að síður voru þeir með meiri eignir en skuldir. Það dugði Fjármálaeftirlitinu. En svo kom alþjóðlega lánsfjárkreppan og þar með hætti bankamódelið að virka. Það gat ekki fengið fjármagn til að halda sér gangandi.

Ef útgerðarmaður kaupir fiskiskip til að gera út á fiskistofn, en svo hverfur fiskurinn allt í einu, er þá hægt að saka útgerðarmanninn um að hafa gert mistök? Voru bankarnir ekki bara í svipaðri stöðu og þessi útgerðarmaður - þeir gerðu út á ákveðin "fiskimið" sem síðan brugðust.

Auðvelt er að segja að bankarnir hefðu aldrei átt að taka þessa miklu áhættu. En voru þeir ekki að mörgu leyti í sömu stöðu og útgerðarmaðurinn?

Mismunurinn hér er auðvitað sá að þótt útgerðarmaðurinn fari á hausinn, þá hefur það ekki áhrif á alla þjóðina.

 

Stjórnkerfið sem brást

Bankamennirnir/útrásarvíkingarnir fóru bara jafn langt og þeim var hleypt. Líklega hefði þeim hvergi í heiminum verið hleypt jafn langt og hér á landi. Er því ekki ljóst að stjórnkerfið sem átti að gæta fjármálaöryggis á Íslandi ber fyrst og fremst ábyrgðina á því hversu djúp þessi kreppa er orðin?